خیز ترکیه برای تحقق رؤیای تبدیل شدن به یک قطب انرژی - وبلاگ پیشرو

به گزارش وبلاگ پیشرو، ترکیه از چندین دهه قبل رؤیای تبدیل شدن به یک قطب انرژی را در سر می پرورانده است و اکنون با توجه به پروژه های گازی فراساحلی ترکیه در شرق دریای مدیترانه به نظر می رسد که این کشور بیش از هر زمان دیگری به تحقق رؤیای خود نزدیک شده باشد.

با کشف میادین گازی نو در شرق مدیترانه و دریای سیاه، آنکارا رویکرد تهاجمی خود برای تبدیل شدن به یک بازیگر واقعی در حوزه انرژی را تقویت کرده است. ترکیه حتی در اقدامی تازه به منظور جلب توجه سرمایه گذاران به ذخایر گازی احتمالی خود، اعلام کرده است که گاز استحصال شده از دریای سیاه از روز اول اکتبر سال جاری میلادی در معاملات آینده بورس انرژی استانبول قابل خرید و فروش خواهد بود.

در راستای تقویت این حرکت نو، ترکیه نیاز به راه اندازی یک بازار معاملات آینده گاز خواهد داشت که به گفته مصطفی ییلماز رئیس نهاد تنظیم کننده مقررات انرژی ترکیه (EPDK) قرار است که این بازار معاملات آینده گاز به بورس انرژی استانبول (EXIST) مرتبط شود. مقامات ترکیه ای اعلام کرده اند که راه اندازی بازار معاملات آینده گاز با هدف کاهش ریسک معاملات از طریق بهبود ثبات معاملات در مقایسه با حالت کنونی -که معاملات گاز صرفاً در بازار نقدی انجام می شود- صورت می گیرد. مصطفی ییلماز می گوید 540 میلیارد متر مکعب گاز به ارزش بازار بیش از 100 میلیارد دلار تحت نام قرارداد گازی دریای سیاه در بازار معاملات آینده گاز ترکیه [از روز اول اکتبر] آماده خرید و فروش خواهد بود.

هفته گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، از کشف یک چاه گاز نو به ظرفیت 135 میلیارد مترمکعب در میدان گازی فراساحلی ساکاریا در دریای سیاه خبر داد. در سال 2020 هم یک چاه گازی به ظرفیت 405 میلیارد مترمکعب در میدان گازی ساکاریا کشف شده بود. اگر این ارقام درست باشد و کیفیت ذخایر گازی کشف شده هم نظر بازار را جلب کند، دوران وابستگی ترکیه به انرژی وارداتی احتمالاً به خاتمه خواهد رسید. اعلام کشف این ذخایر گازی در واقع به نوعی از خاتمه وابستگی ترکیه به واردات گاز در آینده ای نزدیک حکایت دارد.

بیانیه های رسمی دولت ترکیه نشان می دهد که تا سال 2023 ظرفیت تولید گاز ترکیه به 3 تا 5 میلیارد مترمکعب در سال خواهد رسید و در سال های بعد به 15 تا 20 میلیارد مترمکعب در سال افزایش خواهد یافت. به گفته مقامات ترکیه، در نتیجه این تحولات واردات گاز ترکیه 30 درصد کاهش خواهد یافت و در آینده هم ترکیبی از منابع گازی دریای سیاه و خطوط لوله انتقال گاز آناتولی و ترک استریم راهبرد ترکیه برای تبدیل شدن به یک قطب انرژی را تقویت خواهد کرد.

برای بازار داخلی گاز ترکیه هم اکتشافات گازی نو یک موهبت الهی است زیرا در سال جاری و سال آینده میلادی حدود 30 درصد از قراردادهای گازی بلندمدت ترکیه -که بر پایه قیمت نفت منعقد شده است- منقضی خواهد شد. قراردادهای در حال انقضا شامل قرارداد واردات 6.6 میلیارد متر مکعب از جمهوری آذربایجان و ه میلیارد متر مکعب از روسیه است که خاتمه یافتن آنها بار مالی زیادی را به اقتصاد ترکیه تحمیل خواهد کرد، چرا که قراردادهای گازی بر پایه نفت اکنون بسیار پرهزینه تر از سال گذشته است. ترکیه علاوه بر قراردادهای مذکور، قراردادهای دیگری هم برای واردات گاز از الجزایر، نیجریه، آمریکا و قطر دارد و سالانه از طریق خطوط لوله مقادیر قابل توجهی گاز از روسیه، آذربایجان و ایران وارد می کند.

در اختیار داشتن حجم عظیمی از ذخایر گازی فراساحلی که در سال 2023 وارد بازار خواهد شد، موضع ترکیه را در مذاکرات گازی ماه های آینده تقویت خواهد کرد. سال 2022 یک سال حیاتی برای ترکیه خواهد بود زیرا با توجه به اینکه ذخایر گازی این کشور در دسترس بازار قرار نخواهد گرفت، نیاز به تمدید قراردادهای کنونی یا انعقاد قراردادهای نو همچنان وجود خواهد داشت. ترکیه در سپتامبر سال گذشته میلادی قراردادی برای واردات گاز از بلغارستان منعقد کرد. ترکیه طی سال های اخیر به طور میانه سالانه 48 میلیارد مترمکعب گاز وارد کرده است، اما مصرف گاز این کشور در سال 2020 حدود 48.2 میلیارد مترمکعب بود؛ در حالی که ترکیه در سال 2020 تنها 441 میلیون مترمکعب گاز تولید کرد. خانوارها و کسب وکارهای ترکیه سال گذشته حدود 44 میلیارد دلار برای پرداخت قبوض گاز خود هزینه کردند.

اینکه آیا کشف ذخایر گازی عظیم در دریای سیاه درنهایت تأثیر مثبتی بر حل وفصل بحران کنونی شرق مدیترانه خواهد داشت یا خیر، خود یک معمای جالب است. البته مقامات ترکیه از جمله فاتح دونماز وزیر انرژی این کشور اعلام کرده اند که حفاری های نو در منطقه شرق دریای مدیترانه -به ویژه در آب های مورد مناقشه با یونان و قبرس- ادامه خواهد یافت. وزیر انرژی ترکیه می گوید ظرفیت هایی در چاه هایی که تا به امروز در شرق مدیترانه حفر شده است، وجود دارد و کشتی حفاری یاووز هم قرار است طی ماه های آینده به بخش دیگری از آب های منطقه اعزام شود.